Encore ( hunglan.com)

Giới thiệu và cài đặt Encore

Encore là phần mềm soạn nhạc bằng máy tính đơn giản và dễ dàng. Nếu quý vị và các bạn có chút ít khả năng nhạc lý căn bản, quý vị có thể soạn một bản nhạc với dàn nhạc đệm theo ý muốn, đồng thời, có thể viết lời cho bài hát bằng tiếng Việt và in bản nhạc ấy ra nữa. Âm thanh trên Encore dựa trên chuẩn digital nên có thể biên soạn hoặc phối khí thành một dàn nhạc nếu muốn, có thể xuất sang dạng Midi dùng chuẩn âm thanh cho tất cả các phần mềm multimedia khác. Nếu chưa có, quý vị và các bạn có thể download một trong những phần mềm Encore dưới đây về cài đặt vào máy tính.

• Encore 4.5 (dùng cho máy tính có cấu hình yếu): Download
• Encore 4.5.5 (dùng cho WinXP, Vista, 7): Download
• Encore 5.0 trở lên: Chúng tôi khuyến cáo chưa nên dùng, vì là bản cracked nên bị lỗi rất nhiều, chạy một thời gian sẽ đứng máy. Phiên bản này hỗ trợ tiếng Việt Unicode nhưng các file ENC dùng phiên bản này sẽ không thể mở được trên các version trước đó như 4.5 hoặc 4.5.5. Nghĩa là Encore 5 có thể mở được các file Encore 4.5, nhưng Encore 4.5.5 không thể mở được các file tạo bởi Encore 5.

Cách cài đặt phần mềm soạn nhạc Encore

Encore 4.5 cài đặt bình thường và không cần nâng cấp. Riêng Encore 4.5.5, sau khi tải file zip về, bạn giải nén và sẽ thấy trong thư mục có 3 file: 1 file setup Encore 4.5.3; 1 file Updates Encore 4.5.5 và 1 file text chứa mã số cài đặt (serial number). Bạn chạy file setup Encore 4.5.3 cài đặt như bình thường, khi cài đặt sẽ phải nhập mã số (serial number). Sau khi cài xong, chương trình sẽ hỏi bạn khởi động lại máy tính? Bạn khoan khởi động lại đã, nhấn Later để bỏ qua bước này. Tiếp theo, bạn chạy file Updates Encore 4.5.5 để nâng cấp lên phiên bản 4.5.5, đợi một lúc, nó sẽ dò tìm file Encore453.exe trên máy tính của bạn coi có không và nó nằm ở đâu đã. Chỉ vài giây sau nó sẽ hiện hộp thoại thông báo là đã tìm ra, bạn nhấn Update hoặc OK hay nhấn Enter là Encore sẽ nâng cấp thành công. Thế là xong phần cài đặt. Nếu nó không tìm ra thư mục cài đặt Encore 4.5.3, bạn nhấn nút Browse để duyệt đến thư mục cài đặt và tìm đến file Encore453.exe vừa setup xong, nhấn OK để update. Sau khi xong, nó sẽ báo là việc update đã hoàn thành (successfully).

Một đôi điều cần lưu ý sau khi cài đặt Encore

- Đối với Encore 4.5: Sau khi cài đặt xong, nếu khi chạy mà chương trình báo lỗi là bạn chưa test phần âm thanh Midi thì bạn hãy làm như sau: – Mở menu Setup – click chọn MIDI setup – Chọn Microsoft GS Wavetable Synth trong khung Port A và Port B của phần Midi Out, còn nếu bạn có nối dây Midi từ máy tính vào đàn Organ thì chọn chế độ thiết lập trong khung Port A và Port B của phần Midi In để sau này Encore có thể thu lại từ đàn Organ. Nhấn OK để chấp nhận phần Setup này, sau đó mở tiếp menu Setup lần nữa, click chọn Save Preferences để lưu cấu hình lại, lần sau mở ra sẽ không còn báo lỗi nữa. Bạn cũng nên mở menu Setup – Toolbars setup rồi thêm hoặc bớt các nút công cụ theo ý mình cho dễ dùng, sau đó cũng Save Preferences lại để lưu cấu hình.

- Đối với Encore 4.5.5: Sau khi cài đặt xong cũng nên xem lại phần âm thanh MIDI và thao tác như đã nói ở phần trên, Sau đó, bạn cần phải mở menu Windows – click chọn Toolbars để thanh công cụ xuất hiện, thao tác thêm bớt các nút công cụ như đã nói ở phần này. Trong Encore 4.5.5, bạn cần phải xác định thêm phần định dạng file Encore để sau này bạn có thể nhấp đúp vào file Enc trong Windows Explorer để mở nó ra. Cách làm như sau: Bạn mở Windows Explorer, tìm đến một file Encore có đuôi là ENC bất kỳ, click nút phải chuột vào file đó – click chọn Open with… – Hộp thoại Choose Program xuất hiện – Bạn chọn chương trình Encore trong danh sách, nếu không có thì nhấn nút Browse dẫn đến chương trình đó trong mục Program Files của ổ đĩa C – Đánh dấu kiểm vào dòng Always use the selected program to open this kind of files. – Nhấn OK để lần sau khi nhấp đúp file ENC, các files ấy sẽ tự mở ra trong Encore. Trong Encore 4.5 thì khỏi thiết lập phần này. Cả hai chương trình này đều chạy ổn định, phát âm thanh tốt, save và in ấn bình thường. Chúc bạn thành công và vui với Encore mãi.

Trong quá trình soạn nhạc, nếu có gì thắc mắc cần trao đổi thêm về chương trình soạn nhạc Encore này, xin hãy liên lạc với chúng tôi theo địa chỉ nghglan@gmail.com hoặc click vào Comments dưới đây để cùng trao đổi góp ý.

- Quý vị cũng có thể click vào đây để download miễn phí phần Hướng dẫn soạn nhạc bằng chương trình Encore do chính tác giả trang web này biên soạn bằng tiếng Việt. Khi download về, giải nén và chạy file hướng dẫn này (dạng *.CHM) trực tiếp mà không cần phải setup.

Tạo một trang nhạc mới

Khi vào Encore, một trang nhạc mới sẽ tự xuất hiện với kiểu ngầm định là Piano, gồm 5 dòng nhạc (systems), mỗi dòng 2 khuông (staves) dùng cho bè cao (khoá Sol) và bè thấp (khoá Fa), mỗi khuông 3 ô nhịp, còn gọi là trường canh (measures), đây là trang nhạc chuẩn cho piano. Nếu không ưa thích sự lựa chọn này, bạn mở menu File – New hoặc nhấn Ctrl+N để mở trang mới rồi chọn theo ý bạn, hộp thoại Choose Page Layout xuất hiện như sau:

• Staves per system: số khuông cho mỗi dòng nhạc
• Systems per page: số dòng nhạc cho mỗi trang
• Measures per system: số ô nhịp cho mỗi dòng nhạc.
• Staff format: Định dạng khuông nhạc. Gồm có các kiểu Template (kiểu mẫu có sẵn trên bản Full mới có), Single staves (khuông nhạc đơn, không có bè trầm), Piano và Piano Vocal (soạn cho piano có thêm lời ca).
• Để viết các bản nhạc thông thường, bạn cần chọn Single Staves, vì dạng này viết đơn giản cũng như có thể chuyển thành những bản tổng phổ nhiều bè, nhiều loại nhạc cụ khác nhau một cách dễ dàng chứ kiểu Piano hoặc Piano-vocal thì bạn không thể chọn tiếng, vì nó đã được định chuẩn tiếng Piano rồi.
• Lưu ý là khi viết những bản nhạc nhiều bè để sau này xuất ra file Midi, bạn dùng dạng Single Staves và tùy theo số loại nhạc cụ cần có mà chọn khuông nhạc (staves) cho mỗi dòng nhạc (system). Thí dụ như viết một bản nhạc gồm 4 bè nằm trên 4 khuông nhạc khác nhau, bạn nhấn Single Staves thì dòng Staves per system phía trên sẽ hiện rõ, bạn gõ số 4 thay cho số 2, nhấn OK là xong. Trường hợp có những bản nhạc lúc cần 4 khuông lúc chỉ cần 2 khuông thôi thì bạn vẫn chọn đúng 4 khuông, sau này những khuông không cần thì mình giấu nó đi chứ không phải xóa. Cách giấu khuông nhạc chúng ta sẽ đề cập trong những phần sau.

Chọn xong, bạn nhấn OK để mở trang nhạc mới theo chỉ định của bạn.

Sau đó, bạn mở menu File, chọn Page Setup (trước đây gọi là Score settings) để định lại trang nhạc vừa rồi như chừa lề (margins) và tỷ lệ (%) khuông nhạc so với tờ giấy để khi in ra cho đẹp.

Bạn nên chọn 95 % và margins là 1.6 cm thì vừa. Chú ý: Nếu bạn không định lại phần margins này thì khi in ra, khuông nhạc sẽ sát với lề khổ giấy A4, trông rất xấu.

Nếu muốn in trên một khổ giấy nhỏ hơn, thí dụ như A5 chẳng hạn, bạn cần click vào Printer setup rồi định lại khổ giấy ngay trên máy in của bạn, sau đó nhấn OK để thi hành, trang nhạc trên Encore sẽ có kích thước như bạn đã chỉ định.

Thông thường, Encore ngầm định kích cỡ khuông nhạc thuộc size 3, tuy nhiên, bạn có thể chỉnh lại cho nhỏ hơn một chút hoặc lớn hơn một chút theo ý mình tùy nhu cầu sử dụng. Kinh nghiệm cho thấy để chế bản vào trang sách nhạc, nên định lại size là 2 sẽ thấy vừa mắt hơn. Cách định lại kích thước khuông nhạc như sau:

Mở menu Windows – Staff sheet (hoặc nhấn Ctrl+/), hộp thoại Staff sheet xuất hiện, đây là chức năng cần thiết cho trang nhạc của mình với nhiều tùy chọn về kích cỡ, về chọn nhạc cụ, âm thanh v.v… nhưng đây ta chỉ bàn về kích thước khuông nhạc đã, những phần kia chúng ta sẽ nói sau. Để định lại kích thước, bạn nhấn vào số 3 ở cột Size, một hộp thoại khác xuất hiện (Set staff size) cho bạn gõ số 2 hoặc click chọn số 1, 2, 3, 4 nhấn Enter hoặc OK là xong.

Bây giờ bạn có thể viết những gì mình thích lên khuông nhạc được rồi đó. một điều cần nhớ là lâu lâu hãy nhấn Ctrl+S để lưu lại, vì ý nhạc thường đến bất chợt mà điện thì hay cúp giữa chừng, do đó mỗi lần có ý nhạc hay, sau khi ghi xong, bạn nên lưu lại ngay cho chắc ăn.

Cách viết nhạc thông thường

Khi vào chương trình, Encore đã ngầm định cho bạn chế độ AutoSpace và AutoGuess/Beam , nghĩa là nốt nhạc bạn ghi vào khuông sẽ được tự động sắp xếp về vị trí cũng như về nối kết.

Để viết nhạc, bạn click vào nút có hình cây bút chì trên thanh công cụ chuẩn, muốn ghi nốt nào, bạn click vào hình nốt ấy trên thanh nút công cụ nằm bên trái màn hình có ghi chữ Notes rồi ghi vào khuông nhạc.

Muốn xóa nốt vừa ghi sai, bạn click vào nút có hình cục tẩy (hoặc nhấn phím E), đưa trỏ chuột xuống rồi click vào ngay nốt ấy.
Muốn ghi nốt thăng (#, phím tắt là S) hoặc giáng (b, phím tắt là F), bạn ghi nốt đó trước rồi hãy click vào dấu # trên thanh công cụ, sau đó, đưa dấu thăng ấy đến ngay nốt đó rồi click vào, các nốt có cùng cao độ ngay sau đó trong cùng một ô nhịp sẽ được tự động bình trở lại, bạn muốn thăng hoặc giảm các nốt nhạc đó trong cả trường canh thì phải ghi dấu thăng hoặc giảm chồng lên nốt đó.
Thông thường thì các dấu hóa thăng giảm ghi ở đầu trường canh thì có giá trị cho cả trường canh đó nên các nốt sau không cần mang dấu hóa đó vẫn được xem là đã có, nhưng nếu bạn muốn nốt sau vẫn hiển thị dấu hóa đó thì khi ghi dấu hóa, bạn nhấn kèm phím Ctrl là được.
Muốn ghi dấu chấm sau nốt để kéo dài trường độ, bạn click cả nốt và dấu chấm (phím tắt là D) rồi mới ghi vào khuông. Muốn ghi dấu liên ba (phím tắt là T), bạn cũng click cả nốt và dấu liên ba (3:2) rồi mới ghi vào khuông.

Các phím tắt thông dụng:

• Phím số 1 : – Nốt tròn (dấu lặng tròn)
• Phím số 2 : – Nốt trắng (Dấu lặng trắng)
• Phím số 3 : – Nốt đen (Dấu lặng đen)
• Phím số 4 : – Móc đơn (Dấu lặng móc đơn)
• Phím số 5 : – Móc đôi (Dấu lặng móc đôi) v.v…
• Phím R: Chuyển đổi qua lại giữa các nốt và dấu lặng tương ứng.

Bạn có thể nhấn phím chữ T để viết dấu liên ba, chữ D để viết dấu chấm kéo dài trường độ sau nốt, chữ S để ghi dấu thăng, chữ F để ghi dấu giáng…

Thí dụ để viết nốt đen, bạn nhấn phím số 3 rồi click vào khuông nhạc. Để viết nốt đen có chấm, bạn nhấn phím số 3 và phím D rồi click vào khuông nhạc. Để viết nốt Fa thăng, bạn viết nốt Fa trước, sau đó nhấn S rồi click vào nốt Fa trên khuông nhạc.

Theo chúng tôi, bạn nên kết hợp giữa bàn phím và chuột sẽ ghi nhạc nhanh hơn. Tay trái dùng bàn phím để gõ trường độ của nốt nhạc hoặc các phím tắt, tay phải dùng chuột để ghi cao độ nốt nhạc, luôn nhớ là nhấn phím R để chuyển đổi qua lại giữa dấu lặng và nốt nhạc, phím A để chuyển con trỏ chuột sang dạng mũi tên. Kết hợp lối viết kiểu này sẽ rất thuận tiện và rất chuyên nghiệp.

Cách chọn các nốt nhạc

Cũng giống như trong Word hoặc các chương trình khác, khi muốn thao tác lên đối tượng nào, ta phải chọn đối tượng ấy trước đã. Encore cũng thế, nếu muốn thao tác trên các nốt nhạc như nối kết, tăng giảm cường độ hay trường độ nốt nhạc, hoặc copy nốt nhạc chẳng hạn, bạn cần phải chọn các nốt nhạc đó rồi mới có thể dùng lệnh để thi hành.
Xin lưu ý là khi chọn, bạn phải để con trỏ chuột ở trạng thái mũi tên, bằng cách nhấn vào nút mũi tên trên thanh công cụ ngang, hoặc nhấn phím A là được.

• Chọn các nốt nhạc riêng rẽ: Cách đơn giản là dùng chuột rê xéo nốt đó hoặc nhấn kèm phím Shift rồi click vào ngay nốt nhạc đó là được, nếu chọn tiếp nốt khác nữa thì nhấn kèm thêm phím Shift và click vào nốt muốn chọn thêm.
• Chọn một chùm nốt nhạc: Dùng chuột rê xéo chùm nốt nhạc đó, nếu muốn chọn thêm chùm nốt nhạc khác thì nhấn kèm phím Shift rồi rê xéo y như trên.
• Chọn tất cả các nốt nhạc trong trường canh (measure) đó: Đưa con trỏ chuột vào trong trường canh đó rồi nhấp đúp, cả trường canh sẽ được bôi đen.
• Chọn tất cả các nốt trên khuông nhạc: Đưa con trỏ chuột sang bên ngoài rìa trái của khuông nhạc ấy rồi click vào để chọn, cả khuông nhạc sẽ được bôi đen.
• Chọn toàn bài: Nhấn Ctrl+A hoặc đưa con trỏ chuột ra rìa trái khuông nhạc đầu tiên rồi nhấp đúp là được.
• Chọn từng phần: Nếu đưa con trỏ chuột ra rìa trái khuông nhạc thứ mấy thì khi nhấp đúp, phần được chọn sẽ là từ khuông nhạc đó đến cuối bài.

Để bỏ chọn, click vào một điểm bất kỳ trên trang nhạc.

Định dạng một trang nhạc

Định lại số khuông nhạc

Như chúng ta đã nói ở phần trước, trong một bản hợp ca hay tổng phổ, số lượng các khuông nhạc có lúc không đều nhau, lúc thì một dòng nhạc (system) có 6 khuông, lúc thì 2 khuông, lúc thì 1 khuông, nếu để trắng các khuông còn lại bằng cách ghi thêm dấu lặng thì vừa tốn giấy vừa xem không đẹp, do đó chúng ta sẽ giấu nó đi mà không xóa, để sau này nếu cần sẽ “lôi” nó ra ghi thêm bè sẽ hợp lý hơn.

Sau khi chép nhạc theo đúng trình tự cho mỗi khuông, khuông nhạc nào cần giấu thì đưa con trỏ chuột sang bên ngoài rìa trái của khuông nhạc ấy rồi click vào để chọn, cả khuông nhạc sẽ được bôi đen. Nếu muốn chọn tiếp các khuông khác nữa thì cũng thao tác như vậy, nhưng phải nhấn kèm thêm phím Shift khi click chọn.

Sau khi chọn xong, mở menu View – click vào Hide Staves là được, các khuông nhạc đã chọn sẽ được giấu đi.

Khi cần hiện khuông nhạc ấy lên lại để viết thêm chẳng hạn, bạn click chọn khuông nhạc chính, tức là khuông có nốt nhạc đã viết trước đây, rồi mở menu View – click vào Show Staves là các khuông nhạc đã giấu trước kia sẽ hiển thị lên ngay.

Chọn khóa nhạc, nhịp và âm giai

Khi vào Chương trình, Encore đã ngầm định sẵn cho bạn trang nhạc Piano như sau :
- Khoá Sol cho khuông nhạc trên và khoá Fa cho khuông nhạc dưới.
- Nhịp ngầm định là C hoặc 4/4.
- Âm giai Do trưởng (hoặc La thứ) tức đầu khoá không có dấu thăng (#) hoặc giáng (b).

Bạn có thể thay đổi các chi tiết này như sau:

- Muốn thay đổi khoá nhạc, bạn click vào chữ Notes trên thanh công cụ đến khi có chữ Clefs rồi chọn khoá muốn thay, con trỏ chuột sẽ biến thành hình khoá nhạc đó, bạn đưa con trỏ chuột đến khoá cần thay rồi click chồng lên đó, tất cả các khuông nhạc sau đó đều được đổi theo ý bạn. Nếu muốn thay giữa bài hát, bạn cứ việc đưa trỏ chuột đến vị trí cần thay rồi click vào.

- Muốn thay đổi nhịp ở vị trí nào, bạn đưa trỏ chuột đến vị trí ô nhịp đó rồi click vào nút có hình ¾ ở thanh công cụ chuẩn hoặc mở menu Measures, chọn Time Signature. Chú ý là bạn phải chọn từ measure hiện thời đến measure thứ mấy hoặc đến cuối bản nhạc trong mục From measure… To… (xem hình dưới)

Thường thì mỗi lần thay nhịp giữa chừng, nếu thay ở giữa khuông nhạc thì không sao, nhưng nếu thay ở đầu khuông nhạc, Encore vẫn nhắc lại nhịp trước đó cho ta nhớ nên hiển thị nhịp cũ ở cuối khuông nhạc trước đó phía trên. Để xóa nhịp nhắc cũ này cho dễ coi, bạn mở menu View – Click chọn Show/Hide (hoặc nhấn Ctrl+H) – Bỏ dấu chọn Time Signature trong khung Reminders đi, nhấn OK là được, nhịp nhắc cũ ấy sẽ không còn nữa.

- Muốn thay đổi tốc độ bài hát (Tempo), bạn click vào nút có hình nốt đen=60 hoặc mở menu Measures, chọn Tempo để xác định độ nhanh chậm của bài hát, bạn có thể thay đổi bằng các thao tác y như phần trên, chọn và đánh số tốc độ mới vào khung Set All Tempos to… như hình dưới đây:

- Muốn thay đổi Âm giai (còn gọi là Cung) bài hát, bạn click vào nút có hình các dấu ?#,b hoặc mở menu Measures, chọn Key Signature để định lại Âm giai, tức là chọn các dấu thăng, giảm nằm ở đầu khuông nhạc (xem hình dưới), thí dụ 1 dấu # là Âm giai Sol trưởng (hoặc Mi thứ), 2 dấu # là Rê trưởng (hoặc Si thứ) chẳng hạn, cách thay đổi y như phần hướng dẫn trên. Chú ý là các dấu thăng giảm trên thanh công cụ Notes chỉ dùng cho nốt nhạc, chứ không dùng cho khoá nhạc.

Trường hợp một bài hát có nhiều nhịp khác nhau và cung khác nhau, bạn cũng vẫn có thể thay đổi bằng cách đưa điểm chèn vào ô nhịp (measure) muốn đổi và chọn các lệnh trên, nhưng cần phải chú ý đến khâu From measure… To… để định lại từ ô nhịp nào đến ô nhịp nào cho thật chính xác.

Dịch chuyển các đối tượng

- Di chuyển khuông nhạc: Đưa con trỏ chuột đến đầu góc trên trái của khuông nhạc thứ nhất như hình trên rồi dịch chuyển theo ý muốn, khuông nhạc thứ hai sẽ dịch chuyển theo. Nếu muốn di chuyển khuông thứ hai thôi thì hãy đưa con trỏ chuột vào vị trí của khuông thứ hai rồi dịch chuyển để nới rộng phần soạn lời ca cho bài hát chẳng hạn.

- Di chuyển vạch nhịp: Đưa con trỏ chuột vào gần ngay vạch nhịp như hình trên rồi rê đến vị trí mới.

- Di chuyển nốt nhạc: Đưa con con trỏ chuột vào ngay nốt nhạc rồi rê đến vị trí mới tùy bạn chọn cao/thấp hoặc trái/phải.

- Sao chép các nốt nhạc: Tương tự như ở trong Winword, khi muốn sao chép, bạn phải chọn các nốt nhạc ấy bằng cách dùng nút mũi tên rê xéo hình chữ nhật bao quanh các nốt, rồi nhấn vào nút Copy hoặc nhấn phím Ctrl+C. Sau đó, bạn đặt điểm chèn vào vị trí cần dán, nhấn nút Paste hoặc nhấn phím Ctrl+V giống như trong Winword vậy. Bạn cũng có thể mở menu Edit để thực hiện các thao tác trên.

Muốn sao chép cả bài, nhấn Ctrl+A để chọn cả bài rồi thực hiện việc sao chép như đã nói.

Chú ý: Tất cả các tính năng trong các ô nhịp đã được chọn dùng để sao chép như mặc định dấu thăng, giảm ở đầu khuông nhạc, tốc độ của ô nhịp ấy v.v…đều sẽ được sao chép qua, chứ không phải chỉ nốt nhạc mà thôi đâu. Bạn nên cẩn thận về điều này.

Sử dụng các nút trên thanh công cụ

Khi vừa mới cài đặt Encore 4.5.5 xong, thanh công cụ viết nhạc xuất hiện nằm dọc bên trái, ngầm định là thanh Notes (dùng để viết nốt nhạc), riêng thanh công cụ định dạng vẫn được giấu, chưa xuất hiện trên cửa sổ. Bạn nên xác lập các thanh công cụ theo ý mình để thuận tiện cho việc viết nhạc và định dạng về sau.

Thanh công cụ định dạng

Để mở thanh công cụ này, bạn vào menu Windows – click chọn Toolbars, thanh công cụ định dạng sẽ xuất hiện trên màn hình, nằm dưới dưới thanh công cụ chuẩn, bạn có thể rê chuột di chuyển thanh này theo ý mình. Lúc này trên thanh công cụ chỉ chứa một số nút theo như Encore ngầm định, bạn có thể thay đổi thanh công cụ này theo yêu cầu của mình một cách dễ dàng. Để thay đổi, bạn mở menu Setup – click chọn Toolbars setup, hộp thoại xuất hiện như dưới đây:

Khung bên trái là các nút Encore hiện có trên thanh công cụ định dạng, còn khung bên phải là các nút lệnh hiện có của chương trình mà bạn có thể thêm vào hoặc bớt ra.
Để thêm vào, bạn chọn lệnh ở khung bên phải, nhấn nút Add phía dưới, nút lệnh ấy sẽ được thêm vào khung bên trái, tức là thêm vào thanh công cụ định dạng. Muốn thêm nữa, bạn thao tác tiếp tục y như trên.
Để bỏ bớt những nút lệnh trên thanh công cụ định dạng mà bạn ít dùng tới, bạn chọn lệnh ở khung bên trái, nhấn nút Remove ở dưới, nút lệnh sẽ chuyển sang khung bên phải (cất ở đó chứ không mất đi).

Lưu ý là tất cả những nút lệnh có trong 2 khung này đều có đầy đủ trên thanh menu nên bạn an tâm, muốn dùng nút trên thanh công cụ định dạng hoặc dùng lệnh trên menu đều y như nhau. Sau khi hiệu chỉnh xong mọi thứ cho vừa ý, bạn mở menu Setup, click chọn Save Preferences để lưu cấu hình này cho phiên làm việc từ nay về sau.

Thanh công cụ viết nhạc

Encore bố trí cho chúng ta 11 thanh công cụ viết nhạc khác nhau, nằm chung trong một thanh công cụ dọc, ngầm định thanh đầu tiên là Notes, ta có thể chuyển đổi sang thanh công cụ khác bằng cách click bên trái hoặc bên phải chữ Notes, các dạng công cụ khác sẽ xuất hiện lần lượt cho ta dùng, bao gồm:

Notes - viết nốt nhạc hoặc dấu lặng, dấu liên ba.
Clefs - viết khóa nhạc
Graphic - Viết lời bài hát, văn bản, tên hợp âm, thế bấm guitar, vẽ hình cơ bản.
Tools - Viết các dấu nối, dấu nhấn và định MIDI cho nốt nhạc.
Dynamic - Viết các kiểu diễn tả cường độ bản nhạc.
Marks 1 - Viết các ký hiệu âm nhạc khác.
Marks 2 - Viết các ký hiệu âm nhạc khác.
Symbols - Viết các ký hiệu âm nhạc khác.
Guitar - Viết các ngón bấm trên phím đàn guitar hoặc piano.
Express - Viết các dấu nhấn, dấu biến cường trong bản nhạc.
Color - Chọn màu sắc cho nốt nhạc.

Bạn cũng có thể cho xuất hiện cùng lúc nhiều thanh công cụ viết nhạc khác nhau bằng cách mở menu Windows – Palette – Đánh dấu kiểm vào thanh công cụ mình muốn, các thanh công cụ sẽ xuất hiện riêng rẽ bên ngoài màn hình theo ý mình. Chúng ta có thể rê đi nơi khác sắp đặt cho thuận tiện trong thao tác ghi nhạc.

Chọn giọng và nhạc cụ

Chọn và phân chia giọng

Một bản nhạc được phân định nhiều bè, nhiều giọng, nghĩa là bố trí nhiều loại nhạc cụ khác nhau như trong một bản tổng phổ, sẽ trở nên phong phú như một dàn nhạc hợp xướng hoặc một dàn nhạc hòa tấu thực sự. Encore có thể giúp ta làm được điều ấy nếu như ta biết phối khí, chọn loại nhạc cụ thích hợp và biết ký âm cho mỗi loại nhạc cụ. File xuất ra có thể để dạng ENC hoặc MID để có thể dùng cho các chương trình multimedia khác nhau.

Để viết một bài hát nhiều bè, mỗi bè có các nốt nhạc được sắp xếp khác nhau, bạn phải chọn giọng cho mỗi bè trong bài hát. Nếu bạn không chọn, Encore sẽ mặc định là giọng Voice 1. Thí dụ như bạn muốn viết một bài hát có 3 bè, bè nhất ở khuông nhạc trên (khoá Sol) dành cho giọng hát, bè nhì dành cho violon và bè ba dành cho Piano đều ở khuông nhạc dưới (khoá Fa), nhất thiết bạn phải chọn giọng cho bài hát mới dễ viết và sắp xếp theo thứ tự được. Cách làm như sau:

Nhấn Ctrl+N để mở một bản nhạc mới, bạn sẽ có nhiều cách lựa chọn như đã nói ở phần này.

Sau khi chọn dạng mình muốn viết, bạn click vào nút Voice ở rìa trái thanh công cụ rồi nhấn Voice 1 để quy định giọng ấy dành cho giọng hát, sau đó chép nốt nhạc vào.

Sau đó cũng click vào nút Voice, chọn Voice 2 dành cho nhạc cụ khác, bạn sẽ thấy giọng Voice 1 lúc nãy sẽ mờ đi để cho bạn dễ phân biệt, bạn viết tiếp nốt nhạc vào khuông bạn đã định.

Bạn tiếp tục nhấn và chọn Voice 3 để viết phần nhạc đệm cho nhạc cụ khác nữa, lúc này, các nốt ở Voice 1 và Voice 2 sẽ mờ đi. Cách làm này rất thuận tiện vì bạn sẽ đỡ bị rối mắt. Khi viết xong, bạn nhấn vào nút Voice và chọn All Voices, tất cả các bè sẽ hiển thị đầy đủ.

Khi tấu nhạc bằng nút Play (hình tam giác hoặc nhấn phím cách Spacebar), bạn có thể chọn giọng để nghe từng Voice một, hoặc chọn All Voices để nghe tất cả các bè.

Chọn nhạc cụ cho từng giọng

Muốn chọn âm thanh nhạc cụ cho từng giọng, bạn cần phải viết nhạc theo hình thức Single Staves, chọn mỗi loại một khuông nhạc khác nhau mới được, muốn nhiều giọng thì bạn phải chọn nhiều khuông. Bạn có thể chọn âm thanh nhạc cụ cho từng giọng theo ý muốn bằng cách sau:

• Mở menu Windows, chọn Staff Sheet. Nếu bạn chọn bao nhiêu khuông nhạc cho một system thì bạn sẽ thấy trong Staff Sheet số dòng tương ứng. Bạn có thể click vào khung trắng ở dưới để đặt tên cho từng loại nhạc cụ.
• Click vào chữ A1 dưới cột Channel (Chnl), một bảng liệt kê Choose Channel/Port sẽ xuất hiện, ngầm định đó là giọng A1, bạn click OK để chấp nhận, sau đó rê nút Volume tăng âm thanh lên rồi nhấn vào khung dưới phần Program Name, một Bảng liệt kê nhạc cụ Choose Instrument sẽ xuất hiện, ngầm định là đàn Organ điện tử hiệu Generic với những âm thanh liệt kê phiá dưới theo từng chỉ số. Bạn hãy nhấn vào chữ Generic ấy để chọn loại đàn khác trong menu thả vừa xổ xuống. Có khoảng hơn mười loại hiệu đàn khác nhau cho bạn chọn, mỗi loại đàn có hơn 100 thứ tiếng ghi rõ trong khung.
• Muốn chọn tiếng nhạc cụ nào, bạn hãy click vào tên nhạc cụ ấy ở bảng liệt kê, sau đó nhấn OK để thoát ra ngoài.
• Bạn tiếp tục thao tác trên vào hàng thứ nhì của cột Channel, cũng là chữ A1, nhưng bạn sửa lại trong bảng liệt kê là A2 rồi chọn âm thanh nhạc cụ theo cách trên. Bạn tiếp tục làm cho các giọng khác, sửa lại thành A3, A4 v.v… Đặc biệt Kênh A10 được dùng cho tiếng trống (Drum), do đó, ta nên giữ nguyên mặc định này.
• Sau khi chọn xong, bạn nhấn nút Close (x) để thoát ra ngoài rồi nhấn nút Play để nghe thử. Nếu không vừa ý, bạn có thể chọn và định lại theo ý muốn.

Dạng Generic chuẩn, gồm các ký hiệu viết bằng số cho mỗi loại nhạc cụ:

Dạng Generic MIDI, có ghi tên từng loại nhạc cụ:

Dạng đàn organ hiệu Roland 220:

Lưu ý: Phần Staff Sheet này có hai cách hiển thị ở phần Program Name, nếu viết tắt là Prog thì âm thanh của nhạc cụ hiển thị bằng chữ số, nếu click vào chữ Prog, nó sẽ biến thành nguyên chữ Program Name, và bên dưới sẽ hiển thị đúng tên loại nhạc cụ đó. Phần Volume cũng vậy, nếu viết tắt Vol thì sẽ hiển thị số, nếu nguyên chữ Volume thì sẽ hiển thị thanh trượt.

Nối liền các nốt nhạc

Các nốt nhạc ngân dài hoặc luyến láy thường được nối với nhau bằng dấu vòng cung từ nốt này đến nốt kia trong cùng một ô nhịp hoặc ở các ô nhịp liền nhau. Để nối các nốt nhạc ấy với nhau, bạn có thể làm như sau:

Luyến các nốt nhạc

Trường hợp các nốt cao thấp khác nhau, không cùng âm vực mà bạn muốn luyến lên bằng dấu vòng cung, bạn hãy chọn các nốt nhạc đó rồi nhấn Ctrl+L, hoặc mở menu Notes, chọn lệnh Slur Notes, Encore sẽ vẽ dấu vòng cung lên giùm cho bạn một cách dễ dàng.

Trường hợp muốn vẽ thêm dấu vòng cung hai nốt bất kỳ, bạn có thể click liên tiếp vào chữ Notes trên thanh công cụ để tìm chữ Tools (hoặc mở menu Windows – Palette – Tools), bấm nút đầu tiên bên trái hình vòng cung rồi đưa trỏ chuột đến phía trên nốt thứ nhất click một lần, đưa đến phía trên nốt thứ hai click lần nữa, định vị trí vòng cung ở giữa hai nốt rồi click thêm một lần nữa là xong. Cách làm này chỉ có tác dụng khi in ấn, chứ khi tấu lên, nó vẫn tấu đầy đủ các nốt nhạc bạn đã nối chứ không ngân dài như cách đã nói ở phần trên.

Ngân dài các nốt nhạc cùng cao độ

Bạn dùng trỏ chuột để chọn hai nốt cần ngân dài rồi nhấn Ctrl+T, hoặc mở menu Notes, chọn lệnh Tie Notes, Encore sẽ tự vẽ dấu vòng cung từ nốt này sang nốt kia. Nếu nhiều chùm nốt giống nhau được ngân dài, bạn cũng cứ chọn và làm theo cách này, Encore cũng sẽ tự vẽ những dấu vòng cung tương ứng, khi tấu nhạc, các nốt ấy sẽ được ngân dài như ý muốn.

Nếu muốn ngân dài các nốt ở hai khuông nhạc khác nhau (cuối khuông nhạc này đến đầu khuông nhạc kia), bạn chọn các nốt cuối khuông trên, nhấn kèm phím Shift để chọn các nốt đầu khuông dưới, nhấn Ctrl+T, Encore cũng sẽ nối cho bạn, tuy rằng các dấu vòng cung sẽ được cách nhau, nhưng khi tấu nhạc, nó vẫn ngân dài chứ không tấu nốt ấy lần nữa.

Bạn cũng có thể thao tác bằng cách khác, không phân biệt khuông nhạc trên dưới, bằng cách nhấn Ctrl+Y để chuyển chế độ hiển thị sang kiểu một hàng ngang (linear view), tìm đến các nốt cần ngân dài, chọn và nhấn Ctrl+T, sau đó nhấn lại Ctrl+Y để chuyển về chế độ hiển thị bình thường theo từng khuông nhạc.

Viết nốt nhạc hoa mỹ

Nốt nhạc hoa mỹ có hai loại: Grace notes và Cue notes.

- Grace notes là những nốt nhỏ phụ vào nốt chính nhằm mục đích thêm màu sắc mỹ thuật cho nốt chính, vì thế nó mượn trường độ của nốt chính hoặc là nốt đi trước đó để luyến lên hoặc luyến xuống, do đó mà nốt nhạc nhỏ ấy có cái gạch chéo như là không tính đến vậy.
- Cue notes là các nốt nhỏ hoặc có khi không cần viết nhỏ cũng được, nó đứng một mình nhằm mục đích dẫn cho giọng hát dễ vào, thường ghi trong nhạc phối khí. Cue notes cũng nhỏ giống như Grace notes nhưng không có gạch chéo.
Vì Grace notes là các nốt nhạc nhỏ phụ vào nốt chính nên chỉ thực hiện được Grace notes khi đi kèm với nốt nhạc chính, trong khi đó, đối với Cue notes thì cho dù không có nốt nhạc chính nhưng vẫn viết một cách độc lập được.

Để viết nốt hoa mỹ (grace notes), bạn làm như sau:

• Viết các nốt chính trong bài hát trước.
• Mở menu Setup, bỏ dấu chọn Auto Space nhằm để chèn thêm nốt luyến láy dễ dàng mà không bị lệ thuộc trường độ quy định cho mỗi trường canh.
• Sau đó chèn nốt nhạc mà bạn muốn viết thêm để luyến láy trước nốt nhạc chính.
• Rê chuột chọn (bôi đen) cả nốt luyến và nốt nhạc chính, nhấn Ctrl+L để nó vẽ thêm vạch luyến láy vào nhau (Slur notes).
• Rê chuột chọn (bôi đen) nốt nhạc luyến láy viết thêm ấy.
• Mở menu Notes – Make Grace/Cue. Hộp thoại Grace/Cue xuất hiện, click chọn Grace note, rồi bỏ dấu chọn Play before the beat, sau đó nhấn Ok để chấp nhận là xong.

Những tính năng mới trong Encore 5

Xem kết quả: / 39
Bình thườngTuyệt vời 

- Mai Kiên - Phần mềm này vẫn được rất nhiều người sử dụng vì nó đã có từ rất lâu. Đây là một sự nâng cấp muộn màng của GVOX nhưng dù sao, có vẫn hơn không. Các tính năng mới dưới đây được lấy từ trang chủ của GVOX. http://www.gvox.com/encore.php Tính năng mới     Hỗ trợ VSTi. Là phần mềm chủ (Host) để chơi các nhạc cụ ảo.     Thanh công cụ Toolbar iển thị tất cả các công cụ     Tùy chọn gõ nhịp cuộn theo.     Có trình thuật sỹ (Wizard) tạo bản nhạc mới     Nhiều mẫu sẵn để chọn khi soạn nhạc. Người dùng cũng có thể soạn mẫu không giới hạn.     Có tùy chọn dịch giọng nhạc cụ hay trả ngyên về giọng ăng đô.     Cải thiện việc đánh số ô nhịp.     Có thể thêm các lệnh vào menu.     Tự động dãn dòng nếu ta rê nốt nhạc, vạch nhịp và khuông nhạc.     Tính năng phát MIDI được tăng cường     Hỗ trợ nhạc cụ ảo của Garritan Personal Studio     Tùy chọn đơn giản hóa các dấu hóa bất thường.     Nhiều phím tắt     Khả năng xuất và nhập định dạng MusicXML (với tính năng này thì Encoe có thể giao tiếp với các chương trình khác tốt hơn. Ta có thể chuyển bản nhạc qua lại các chương trình khác nhau như Finale, Sibelius...     Hỗ trợ hoàn toàn DSL và Soundfont     Tùy chọn phong cách chép tay (Font chép tay).     Kèm theo nhiều bản nhạc của J.S. Bach đã chép trong Encore rồi.                                     Các tính năng chỉnh sửa:     - Chèn các dữ liệu MIDI như cường độ, dữ liệu điều khiển controller, và tempo. Và vì thế, bản nhạc sẽ tự động phát nhạc theo những ký hiệu mà ta đã chép.     - Thanh công cụ có thể tùy chỉnh thoải mái.     - Điều khiển Zoom ra vào tiện lợi và chính xác hơn.     - Có thanh các công cụ diễn đạt như to nhỏ, tốc độ... Cho phép ta tự soạn các từ biểu đạt ở bất cứ font, kích cỡ chữ nào.     - Các biểu tượng để chép Tab cho guitar.     Luyến các nốt nhạc một cách tự động hoặc vẽ dấu luyến với công cụ bút chì.     Đặt các ký hiệu ở bất cứ đâu trên trang giấy bằng cách nhấn chuột     Tăng cường tính năng chọn (bôi đen) các vùng, trang, khuông nhạc, hay toàn bộ bản nhạc để chỉnh sửa     Khi dịch giọng thì các hợp âm, thế bấm guitar sẽ tự động dịch theo.     - Có các phím tắt để thay đổi trường độ nốt, dấu thăng, dấu giáng, đẳng âm...     - Có thể thay đổi giọng, hóa biểu, loại nhịp, khóa... ở bất cứ chỗ nào.     - Hiển thị quay lại và phát nhạctheo các ký hiệu quay lại.     - Dễ dàng cắt, nhân bản, dán, xóa, chèn, undo nốt nhạc hay từng bộ phận.     - Có các biểu tượng như: Nốt nhạc, dấu lặng, luyến, dấu nối, hoa mỹ, chùm ba, nhấn, dấu ký hiệu cường độ.... để ta chèn vào bản nhạc.     - Thay đổi độ cao và góc của các cờ nốt nhạc kết nhóm trường độ với nhau.     - Điều chỉnh cự ly nốt nhạc, dãn dòng chuẩn về thời gian.     - Chia các nốt nhạc từ một dòng ra nhiều dòng.     - Chọn các đầu nốt khác nhau từ đầu dạng chòn hay các đầu nốt dạng bộ gõ.     - Tự động tách phân phổ và kèm theo cả ghi chú, lời ca cho từng phân phổ.     - Nhập chữ hay lời ca ở bất cứ đâu trên trang giấy ở bất cứ font, cỡ chữ, kiểu cách...     Tính năng chuyen cho ghi bài và sáng tác:     - Có thể chép nhạc với tổng phổ gồm 64 dòng nhạc trên một trang giấy, và có 8bè trên một khuông nhạc.     - Kết nhóm trường độ các nốt nhạc ở các dòng khác nhau.     - Chép Tab cho guitar với số lượng dây lên đến 8 dây đàn và lên dây theo các kiểu khác nhau. Đồng thời định nghĩa được các thế bấm.     - Chép tiết tấu bộ gõ với các dạng đầu nốt nhạc khác nhau.     - Tự động dãn dòng cho dễ đọc.     - Các ký hiệu gạch chéo cho các bè chơi tiết tấu, hợp âm rải và ký hiệu ngón bấm.     - Chèn và xóa ô nhịp, trang, dòng, khuông nhạc ở bất cứ chỗ nào trong tác phẩm.     - Đọc các định dạng chương trình Master Tracks Pro, Standard MIDI và định dạng Music XML     - Tự động nhận dạng nốt nhạc trực tiếp từ các nhạc cụ MIDI và phần mềm MIDI theo thời gian thực. Tính năng này có vẻ hay, vì ta có thể phát nhạc từ đàn keyboard và thu lại bằng Encore... Nhưng chưa được tôi thử nghiệm.     - Chế độ xem bản nhạc 1 dòng theo chiều ngang.     - Thêm các thế bấm guitar và tên hợp âm và bản nhạc.     - Dễ dàng thêm nhịp lấy đà cho bản nhạc Những tính năng chuyên về phát MIDI     - Phát lại đầy đủ các ký hiệu MIDI như cường độ, nhắc lại, nhảy cọc, ký hiệu trường độ âm sắc....     - Khi chép Pedal cho Piano thì chương trình cũng phát được đúng hiệu quả âm thanh.     - Chế độ quantize theo kiểu trường độ giật (swing).     - Khi phát nhạc thì tốc độ cũng thay đổi theo các ký hiệu.     - Gán 8 bè riêng biệt trong một dòng và phát các bè ở các kênh MIDI khác nhau.     - Khi phát nhạc thì bản nhạc sẽ hiển thị theo nhạc trên màn hình.     - Có tính năng đồng bộ về MIDI và vị trí bản nhạc (MIDI Song Position Pointer và MIDI Clocks)     - Chọn bất kỳ số lượng thiết bị MIDI nào.     - Nghe nốt nhạc ngay khi ta nhập nó vào khuông nhạc.     - Có nút Panic để tắt đi tất cả các thông điệp MIDI khi bị loạn âm thanh.     Các tính năng khác:     - Định dạng tập tin có thể dùng được cả ở Windows và Mac.     - Tương thích với cạc âm thanh và trình điều khiển của Windows     - Hỗ trợ dạng tập tin Standard MIDI và MusicXML chuẩn công nghiệp.     - Hỗ trợ font Unicode. Đây là tính năng tôi thấy đáng giá nhất... Các chức năng về in ấn và trình bày: - Chọn giữa chế độ dãn nốt nhạc theo kiểu chính xác toán học và kiểu cân đối hình thức.  - Những nhịp lặng nhiều sẽ được ghép lại thành một ô nhịp. - Người dùng có thể định nghĩa các khoảng cách giữa khuông nhạc, khóa, lời ca, hợp âm, giọng, loại nhịp... - Sự nhắc lại về hóa biểu khi chuyển giọng có thể ẩn đi được, làm bản nhạc dễ nhịn hơn. - Sử dụng bất kỳ font nào đối với nốt nhạc, hợp âm, lời ca, tên nhạc cụ, giọng, loại nhịp... - Có thể chèn tiêu đề hay ghi chú dưới hay trên mỗi bản nhạc. - In toàn bộ bản nhạc hay từng trang, hoặc từng phân phổ. Cấu hình sử dụng: Macintosh: G3 CPU hay cao hơn, 32MB RAM, 16MB dung lượng ổ cứng trống, Mac OS 10.3 hoặc cao hơn. Windows: Pentium class CPU hoặc cao hơn, 32MB of RAM, SVGA video, PC chạy Windows XP hay Vista. Yêu cầu bàn phím MIDI interface và MIDI keyboard (hay đàn, phần mềm hoặc hộp tiếng) để thu trực tiếp. Nên có máy in để in bản nhạc ra giấy. Link down: http://www.esnips.com/doc/a08afb7c-a0e3-46e3-acfc-5dec919ec3e9/GVOX.Encore.v5.0.0-AiR - Mai Kiên -

Hướng dẫn encore 4.5 bằng hình ảnh

 Dowload pm tại đây

Chép ca khúc với phần mềm Encore 4.5-phần 1

Các bạn thân mến, đối với giáo viên dạy âm nhạc, thì việc chép ca khúc hoặc các bài tập đọc nhạc để phục vụ giảng dạy là điều cần thiết, đối với những bạn làm nhạc công thì việc chép lại các ca khúc hoặc ghi một bài phối đơn giản để in ra cũng là một công việc không thể thiếu được. Hiện nay chép nhạc trên máy vi tính có rất nhiều phần mềm hổ trợ như : Encore 4.5, Final, Sibelius...Trong những phần mềm trên, Encore hiện nay chỉ đến bản 4.5.3 và không còn cập nhật nâng cấp nữa. Tuy nhiên, là một phần mềm chép và soạn nhạc chuyên nghiệp (chép và phối nhạc giao hưởng) nên nếu chỉ chép Ca khúc thì Encore 4.5.3 cũng đủ thoả mãn cho các bạn rồi.
Để chép được một ca khúc chúng ta phải học rất nhiều về lý thuyết âm nhạc, vì vậy chép một ca khúc trên máy bằng Encore các bạn cũng phải tìm hiểu hết các tính năng ghi nhạc mà phần mềm cho phép. Xét một mặt nào đó thì việc chép một ca khúc cũng không dễ hơn bao nhiêu so với chép một tác phẩm âm nhạc nhiều bè .
Trong phạm vi bài viết này mình chỉ hướng dẫn các bạn chép một ca khúc chứ không hướng dẫn sử dụng phần mềm Encore. Mình sẽ cố gắng sao cho thật gọn và dễ thao tác nhất, điều này có lợi cho các bạn tự học không có điều kiện và thời gian học cả phần mềm. Mình cũng là một người tự học là chính nên chắc ăn sẽ có những sơ suất mong các bạn thông cảm. Bây giờ chúng ta bắt đầu làm quen với phần mềm Encore 4.5.3.
Phần mềm Encore 4.5.3 hiện nay có bán ở hầu hết các cửa hàng bán đĩa vi tính, các bạn cũng có thể tìm down trên mạng, dung lượng không lớn lắm, các bạn cũng tiến hành cài đặt bình thường.Đây là giao diện của Encore 4.5.3 khi các bạn khởi động chương trình


Bây giờ chúng ta tìm hiểu một chút về các công cụ và sắp xếp của Encore.
Đầu tiên chúng ta tìm hiểu các mục lệnh của thanh menu ( chỉ sơ qua thôi nhé):
- Fille : Chứa các lệnh mở file (open..), chọn file mới (new..), save (lưu), in.... như các phần mềm khác.
-Edit : Chứa các lệnh liên quan đến việc cắt (cut), dán (past), coppy....
-Notes : Chứa các lệnh liên quan đến việc chỉnh sửa, thao tác các note nhạc ( Đãm bảo các bạn sẽ rất ít xài nếu chỉ chép ca khúc). Khi chúng ta thao tác với phần tex elements (phần chữ) thì mục Notes sẽ biến mất, thay vào đó là mục Text : chúng ta định dạng font,kiểu chữ.. ở nơi này
-Measures : Chứa các lệnh thêm, bớt ô nhịp ( add,delete),Khoá nhạc ( Key Signature), Nhịp(Key Signature), các lệnh dành cho phần kết ( Vạch nhịp đôi, coda, ending), số cho ô nhịp (Measurer)....( mục này chúng ta phải xài nhiều rồi)
-Score : Chứa thẻ nhập tựa bài hát( Tex elements), thêm , bớt trang (Add, Delete Page), thêm ,bớt dòng nhạc (Add, Delete Staff).......
-View : Chứa các lệnh liên quan đến chế đọ hiển thị, in ấn...
- Windows : Đây là mục mà chúng ta phải làm việc thường xuyên
.Palette : Chứa toàn bộ các thanh ký âm, đây là những công cụ ta làm việc với chúng thường xuyên trong quá trình ký âm. Toàn bộ có 11 thanh. Khi khởi động chương trình, mặc định chỉ xuất hiện thanh ghi nốt, trong quá trình sử dụng, khi cần gọi thanh nào bạn vào Menu Window - Palette để chọn. Tuy nhiên cũng có một cách lấy nhanh các thanh ký âm bằng cách dùng chuột Clik vào chổ khoảng màu trắng ghi tên thanh công cụ ( Hình 1 ), mỗi lần clik sẽ có một thanh hiện ra, ta clik đến khi thấy thanh mình cần xài.Đây là toàn bộ các thanh ký âm, khi tác vụ ta chỉ nên lấy từng thanh khi cần để không choáng chổ trên màn hình thao tác

.Keyboad : Bàn phím Piano trên máy tính, đây là công cụ để nhập note, nhưng trong bài bài ta không dùng nó.

.Tempo : Dùng để điều chỉnh tốc độ khi phát thành midi

.Toolbar : Là thanh công cụ để thao tác trực tiếp trong quá trình ký âm, vì vậy các bạn nên đưa ra ngoài để tiện sử dụng. Encor khi chạy chương trình có thể sẽ không hiển thị. Ta vào Menu Window để gọi nó ra. Thông thường khi xuất hiện, thanh toolbar chỉ chứa một số ít công cụ, Vì vậy chúng ta vào Toolbar setup.. nằm trong menu Setup, để gọi hộp thoại Toolbar setup ra. Cửa sổ trái của hộp thoại chứa các công cụ được hiển thị trên thanh toolbar, cửa sổ bên phải chứa các công cụ của chương trình. Cần sử dụng công cụ nào, ta chon (clik chuột), sau đó clik vào nut Add...( lúc này các bạn quan sát thanh toolbar sẽ thấy xuất hiện công cụ vừa được chọn. Muốn bỏ đi công cụ nào ta chon công cụ ấy bên phía cửa sổ trái, rồi clik remove. Tốt nhất là các bạn gọi hết ra sau đó chọn lại những công cụ cần xài, nếu thấy không đủ chổ chứa các bạn có thể chon Add (thêm) Blank Space (khoảng trống), thanh toolbar sẽ được làm rộng ra để chứa các nút lệnh. Các nút lệnh trên thanh toolbar được thiết kế hiển thị cũng khá dễ hiểu, nên bỏ chút thời gian tìm hiểu các bạn sẽ nắm bắt dễ dàng thôi. Các mục khác trong Menu Window các bạn tự tìm hiểu nhé.

-Setup : Đây là phần thiết lập các tác vụ cho chương trình. Ngoài toolbar setup, các chỉ lệnh còn lại chủ yếu liên quan đến Midi. Tắt mở tiếng gõ nhịp (click on).Tắt mở bộ tự động điều chỉnh khoảng cách (space), dấu nối (beams), các nốt nhạc....

Sau cùng là phần Help mình vô phương đọc rồi.

Chép ca khúc với phần mềm Encore 4.5-phần 2

Sau khi đã tìm hiểu sơ qua về tổng quan của Encore khi hiển thị, công việc mà chúng ta phải làm kế tiếp đó là việc chọn loại trang ta muốn sử dụng ( dàn trang). Thông thường khi khởi đông chương trình sẽ mặc định hiển thị dòng nhạc Piano, nên chúng ta phải chọn trang lại.
Để chọn giấy viết nhạc vào menu file chọn New... hoặc dùng chuột click vào biểu tượng new trên thanh toolbar(ảnh). Hộp thoại Choose Page Layout hiện ra cho phép ta chọn các chỉ số cho trang viết của mình. Thông thường chương trình hiển thị ở dòng nhạc Piano, để chọn trang ca khúc các bạn đánh dấu kiểm vào Single staves. đánh số 1 vào ô Staves per systems (trang cho ca khúc). System per page ( số dòng nhạc cho một trang), Measures per system ( số ô nhịp trên mỗi dòng)


Sau khi chon xong các bạn click OK.

Bây giờ chúng ta đã có một trang giấy kẻ nhạc , công việc tiếp theo của chúng ta là chọn Loại nhịp và khoá nhạc cho bài nhạc của ta.
+ Chọn nhịp : Vào menu Measures chọn Time Signature, một hộp thoại sẽ hiện ra cho phép ta chọn loại nhip.
+ Chọn khoá nhạc : Vào menu Measures chọn Key Signature, một hộp thoại sẽ hiện ra cho phép ta chọn Khoá cho bài nhạc của mình.

Sau khi bạn Click OK, bạn đã có sẵn một trang để bắt đầu thực hiện ghi nhạc rồi


Trang giấy như trên hình gồm 10 dòng nhạc, mỗi dòng có 4 ô nhịp, nhịp 4/4, bộ khoá có một dấu thăng.

Các bạn nên định trước được số ô nhịp của ca khúc ta định viết để khi chọn dòng chọn trang ta chọn đúng với bài nhạc, tránh trường hợp thiếu sẽ làm ta lúng túng, mất công xử lý. Dĩ nhiên là chúng ta có công cụ để làm việc này. Trong trường hợp thiếu ô nhịp, các bạn vào menu Measures chọn Add Measure, hộp thoại Add Measure hiện ra cho phép ta chèn thêm ô nhịp vào bài nhạc. Ta chỉ việc điền vào các thông số. Add__?_measure (nếu muốn thêm bao nhiêu ô thì gõ vào), phía sau hay trước ô nhịp thứ____( dĩ nhiên là trước sau cũng được). cho một dòng (*Only on staff) hay cho tất cả các dòng (All staves) ( xem ảnh) .

Còn nếu thừa ô nhịp thì chọn Delete Measure.
+ Ký Âm :
Chương trình Encore cho phép chúng ta có nhiều cách ký âm:
-Ký âm bằng đàn phím điện tử qua giao tiếp Midi
-Ký âm bằng bàn phím
-Ký âm bằng Chuột (mouse)
-Ký âm bằng bàn phím piano của chương trình.
Có thời gian các bạn nên tìm hiểu thêm để có thể tùy biến trong ký âm. Trong phạm vi bài viết này mình sẽ hướng dẫn cách ký âm kết hợp giữa chuột (mouse) và bàn phím máy tính (Keyboad), chủ yếu đủ cho việc chép ca khúc.
Đầu tiên ta làm quen với ký âm và sử dụng các công cụ bằng mouse.
Chương trình Encore cấu tạo hiển thị các nút lệnh rất biểu trưng nên các bạn dể dàng nhận ra nút lệnh mình muốn thực hiện. Ký âm bằng mouse chủ yếu làm việc qua thanh ghi nốt. Khi muốn chọn hình nốt hoặc dấu lặng ( các ký hiệu âm nhạc ) ta click trực tiếp vào hình ấy trên thanh ghi nốt, sau đó đặt vào dòng nhạc ở vị trí mình muốn rồi click. Đối với các tác vụ chỉnh sửa, điều chỉnh bạn dùng hình mũi tên chọn vùng nốt cần chỉnh sửa rồi click trực tiếp lên biểu tượng trên thanh toolbar. Tóm lại chỉ ký âm bằng chuột thì chủ yếu là các bạn chọn rồi click.

Cách này có vẽ dễ dàng nhưng lại chậm quá. Con trỏ phải di chuyển liên tục khi ta ký âm những đoạn nhạc sử dụng nhiều loại hình nốt , ký hiệu âm nhạc khác nhau. Để công việc thuận lợi và nhanh chóng hơn ta sẽ kết hợp giữa việc ký âm bằng mouse với việc sử dụng bàn phím máy tính. Muốn vậy các bạn cần nhớ những phím tắt để gọi đúng công cụ ấy ra. Thông thường các chương trình chạy trong window đều sử dụng nguyên tắc dễ nhớ nhất khi gọi các lệnh là lấy ký tự đầu của của từ ấy. Ví dụ : Phím S (Shap) là dấu thăng (#) , Phím F (Flat) là dấu giáng (b) .Vì vậy các bạn cần tìm hiểu một số thuật ngữ dùng trong âm nhạc, nó sẽ giúp chúng ta dễ nhớ các phím tắt khi làm việc với bàn phím.
-Một số phím tắt cần dùng :
- phím số 1 = nốt tròn, lặng tròn
- phím số 2 = nốt trắng, lặng trắng
- phím số 3 = nốt đen, lặng đen...........(Tương tự chọn hình nốt còn lại bằng phím số 4, số 5, số 6, số 7).
- Phím R có tác dụng chuyển đổi giữa hình nốt và dấu lặng. Khi gõ phím R lần 1 chuyển đổi thành hình nôt, gõ thêm lần nữa sẽ chuyên thành dấu lặng cùng trường độ.
- Phím S = dấu thăng, Phím F = dấu giáng, Phím N = Dấu bình, phím T = dấu liên ba, tư, năm..
- Phím D = Dấu chấm sau nốt, Siift+D = dấu hai chấm sau nốt.
- Phím Shift+S = thăng kép, Shift+F = giáng kép, Shift+N = dấu ( ) chứa nốt hoặc dấu hoá phòng xa.Để kết hợp hai phương thức ký âm này, tay trái các bạn để lên bàn phím để gọi các công cụ cần sử dụng, còn tay phải sử dụng mouse chủ yếu để đặt các nốt lên dòng nhạc, như vậy chúng ta sẽ đơn giản hoá rất nhiều cho việc ký âm. Nên tránh di chuyển con trỏ nhiều, có thể ảnh hưởng đến quá trình làm việc.
Bây giờ ta thí vụ nhé, để đánh nốt Do đen, tay trái gõ phím R để chọn hình nốt, gõ tiếp phím số 3 để lấy giá trị nốt đen. Tay phải click váo vị trí nốt Do trên khuôn nhạc. Để đánh dấu lặng trắng, tay trái gõ phím R để chuyển đổi hình nốt sang dấu lặng, gõ tiếp phím số 2 để chọn giá trị, tay phải click vào khuôn nhạc. Đánh nốt Son đen có dấu chấm, tay trái gõ phím số 3 chọn giá trị nốt đen, gõ tiếp phím D để chọn dấu chấm, tay phải click vào vị trí nốt Son trên khuôn nhạc.

Chép ca khúc với phần mềm Encore 4.5-phần 3

Trong hai bài trước chúng ta đã tìm hiểu cách dàn trang và ký âm. Ở phương thức ký âm kết hợp giữa bàn phím máy tính và mouse, các bạn cũng có thể kết hợp giữa tay trái bàn phím máy tính và tay phải bàn phím Piano của chương trình Encore ( Ảnh ). Tay trái các bạn vẫn để trên bàn phím để gọi các công cụ, còn tay phải thay vì click chuột vào dòng nhạc, chúng ta click trực tiếp vào nốt ấy trên bàn phím piano ( chú ý các bạn phải đặt dấu nhắc vào khuôn nhạc cần ký âm). Cách này thuận tiện cho các thao tác đối với các nốt thăng giáng, khi click vào nốt thăng giáng trên phím đàn piano chương trình sẽ tự động ghi dấu thăng giáng lên dòng nhạc, ta giảm bớt được một thao tác.

 
  Muốn gọi bàn phím Piano ra , ta vào menu Windows chọn Keyboad.
Bây giờ chúng ta tìm hiểu cách ghi dấu liên trong Encore. Thông thường khi khởi đọng Thanh ghi nốt sẽ xuất hiện ký hiệu ghi dấu liên ở cuối thanh ghi nốt với mặc định Choose tuplep bằng 3 : 2 (giá trị 3 nốt bằng 2).
Khi muốn ghi một liên ba, tay tái gỏ chọn giá trị nốt, gỏ tiếp phím T (Tuplip) , tay phải ký âm vào dòng nhạc. Sau khi ghi nốt xong , các bạn chọn khối rồi nhấn Ctrl + B để hoặc click trực tiếp lên biểu tượng Beam group trên thanh Toolbar ( Ảnh ) để tách nhập nốt theo ý muốn. Nếu muốn thay đổi giá trị của dấu liên, các bạn click đúp vào nút lệnh 3:2 trên thanh ghi nốt để gọi hộp thoại Choose tuplep, gõ giá trị dấu liên ta muốn có vào hai cửa sổ hộp thoại, click OK. Khi ấy tên thanh ghi nốt sẽ xuất hiện thay vào chổ 3:2 là giá trị bạn chọn.

+Ghi dấu Nối và dấu Luyến :
Các bạn nên ký âm xong rồi chúng ta hẵng đặt dấu nối hoặc dấu luyến vào. Muốn nối kéo dài hai nốt nhạc lại với nha, các bạn dùng công cụ mũi tên chọn khối hai nốt ấy rồi nhấn Ctrl+T hoặc click trực tiếp lên biểu tượng Tie notes trên thanh ký âm Tool, rồi đánh dấu 3 điểm từ nốt bắt đầu đến khi kết thúc. Trường hợp này ta xài cho các dấu légato rất thích hợp. Nếu dấu Luyến đặt không đúng vị trí hoặc chưa đẹp, các bạn dùng chuột click vào các điểm đầu dấu để chỉnh lại, nếu chỉnh khó , các bạn gỏ Ctrl+H để chọn hộp thoại Show/hide và đánh dấu vào mục Control Point, click OK bạn sẽ thấy các nút ở hai đầu và giữa dấu luyến. Ta click vào các điểm ấy để điều chỉnh. Muốn các nút ấy không hiển thị, ta bỏ dấu kiểm ở mục Control Point.
+Dấu chấm sau nốt : để ghi dấu chấm, tay trái chọn giá trị hình nốt rồi gõ tiếp phím D chọn dấu chấm. muốn bỏ dấu chấm gõ phím D một lần nữa.


+Ghi dấu thăng và dấu Giáng : Khi muốn gõ một nốt thăng hoặc giáng, chúng ta ghi hình nốt ấy lên khuôn nhạc trước rồi gõ phím S (dấu Thăng) hoặc phím F (dấu Giáng) để chọn sau đó click trực tiếp lên nốt chúng ta muốn thăng hoặc giáng. Thông thường khi ghi một nốt thăng, những nốt cùng tên sau nó vẫn không bị thăng ( khác với lý thuyết âm nhạc) và mang một dấu Bình, vì vậy các bạn phải click lên nốt ấy dấu bình mới bị mất đi và lúc này chương trình đã hiểu nốt đó cũng bị thăng.


+Ghi nốt hoa mỹ :Để ghi một nốt hoa mỹ (nốt láy ngắn có vạch cắt và nốt láy dài không có vạch cắt), chúng ta thực hiện theo các bước sau : ( Ảnh )
Ví dụ ta viết nốt láy ngắn cho một nốt đen
.Bước 1: Ta viết một nốt đôi và một nốt đơn có dấu chấm, (chương trình sẽ mặc định hai nốt thành nhóm)

.Bước 2: Tô khối (chọn) nốt đôi (nốt sẽ là nốt hoa mỹ), rồi kích vào nút lệnh Macke grace trên thanh Toolbar. Hộp thoại Grace/Cue Note xuất hiện, ta đánh dấu kiểm vào mục Grace note, chọn mặc định là 25%. Click OK. (nốt hoa mỹ sẽ nhỏ lại bằng 1/4 nốt thường)
.Bước 3: Tiếp tục chọn khối nốt hoa mỹ, nhấn Ctrl+B để tách nhóm nốt. nhấn Ctrl+U để quay đuôi nốt lên và Ctrl+D để quay đuôi nốt xuống.
.Bước 4: Tô khối nốt chính ( nốt móc đơn có chấm sau nốt) gỏ phím 3 để thay giá trị nốt đen. Và sau cùng là đặt dấu luyến vào (Bình thường như các trường hợp mang dấu luyến khác).Khi đặt dấu luyến vào có thể chương trình sẽ không xếp vừa ý đâu, bạn sử dụng nút mũi tên để chỉnh sửa.
Đối với nhóm nốt hoa mỹ ta cũng thực hiên các bước như thế.

+Nhịp lấy đà:
Để ghi nhịp lấy đà cho bài nhạc,trước tiên bạn cần xác định loại nhịp của bài nhạc ta ghi và số phách của ô nhịp lấy đà. Khi biết được lấy đà bao nhiêu phách ta mới chọn chính xác cho ô nhịp này. Khi đã chọn loại nhịp cho bài nhạc xong, các bạn vào Menu Measure chọn Tim Measure.
Ở khung From Measure các bạn chọn 1 to 1. Đánh dấu kiểm vào mục Other và nhập vào 1 / 4 (giá trị lấy đà bằng 1/4 ô nhịp 4/4 , nếu là nhịp 2/4 ta nhập 1/2). Quan trọng nhất là các bạn đừng quên đánh dấu kiểm vào nục Pickup Bar ( Ảnh ). Click OK, rồi thong thả ký âm cho ô nhịp lấy đà.
-Khi muốn đánh số cho những ô nhịp, vào menu Measure chọn Measure Numbers. Trong hộp thoại Measure Number, các bạn đánh dấu kiểm vào mục Add Numbers. Chọn Every nếu ta muốn đánh số tất cả các ô nhịp và Each System nếu chỉ nmuốn đánh số ở đầu dòng nhạc (xem ảnh).


+Dấu Quay lại (hồi đoạn) :
-Khi muốn đặt dấu quay lại một đoạn nhạc, vào menu Measure chọn Barline types hoặc chọn trực tiếp trên thanh Toolbar, nhập chỉ số nhịp từ đến trong mục From Measure__to__. Xuống cửa sổ Left Tyle và Fright Tyle để chọn dấu cần thể hiện(Ảnh).

-Thông thường dấu quay lại đi cùng với khung thay đổi, sau khi chọn dấu quay lại xong, ta tiếp tục vào Measure chọn Ending.. Trong hộp thoại Measure Ending đánh số ô nhịp cần đặt khung thay đổi, ở ô to các bạn giữ nguyên chỉ số nếu đoạn thay đổi khung 1 chỉ 1 ô nhip, còn nhiều hơn 1ô thì gõ giá trị vào. Ở lần 1 thì chọn Frist , lần 2 chọn Second, lần 3 chọn Third, lần 4 chọn Fourth.....Mỗi lần thao tác cho một vị trí.
+Các loại vạch nhịp :
-Khi muốn sử dụng các dấu vạch nhịp đôi vạch kết thúc..... các bạn cũng vào Measure gọi hộp thoại Barline Type ra để sử dụng. các thao tác cũng giống với khi chọn dấu quay lại.
-Khi ghi nốt nhạc sẽ có tình trạng ô nhịp có nhiều nốt và ô nhịp ít nốt. Do vậy việc điều chỉnh khoảng cách các ô nhịp là điều cần thiết. Muốn dời vạch nhịp, các bạn sử dụng phím mũi tên, click vào ngay trên đầu vạch nhịp, giữ chuột trái và kéo đến vị trí cần.

+ Nhập Phần lời cho ca khúc :
Sau khi ký âm xong phần nốt nhạc và các Ký hiệu âm nhạc ( Các ký hiệu nằm trong các thanh ký âm, các bạn click trực tiếp lên biểu tượng rồi đặt lên khuôn nhạc.Các bạn tự tìm hiểu nhé), phần tiếp theo là ta nhập phần lời cho ca khúc.
+Nhập tiêu đề : Vào menu Score chọn Tex Elements, hộp thoại Tex Elements cho phép bạn ghi rất đầy đủ phần tiêu đề của bài nhạc với nhiều mục ( Ảnh )
. Score title : Tựa bài nhạc gồm 3 dòng, cho phép ta chia tự đề ra nếu dài hơn 1 dòng ( Sau khi viết xong nếu muốn đôi phông chử, nhấn vào nút Font rồi tuỳ chọn.
. Instructions : Có thể ghi tiết tấu bài nhạc ( như Chachacha...) hoặc sắc thái của bài ( như Nạt nộ...hay gì đó cũng được).
. Composer : Tên tác giả được Encore ưu ái đến 4 dòng, mặc sức mà ghi nhé.
. Các mục Header 1 & 2, Footer 1 & 2 là những tiêu đề ở bên phải và trái ,đầu trang và cuối trang, các bạn tìm hiểu nhé ( Ảnh )

Để nhập lời vào ca khúc, Chương trình Encore cho phép hai phương thức.

• Cách 1 là cách ghi nốt qua nút L ( Lyrice ) trên thanh toolbar liên hệ với mục lệnh Voice,

Vào Window - Palette chọn thanh Graphic. Dùng mouse click vào nút có ô chử L (Lyric)

       Click vào thanh trình đơn Notes chọn Font. Một hộp thoại xuất hiện cho phép bạn chọn phông chữ, cở chữ như trong các trình soạn văn bản khác.

Click vào ngay nốt nhạc đầu tiên, con nháy sẽ hiện ra phía dưới nố nhạc ấy, ta bắt đầu nhập phần lời vào.

        Trong trường hợp bài nhạc có 2 hoặc ba lời. Bạn click vào Voice để chọn ghi cho từng lời.

Sau khi ghi xong, bạn dòng nút mũi tên để điều chỉnh khoảng cách lời ca  giống như điều chỉnh khoảng cách nốt nhạc.

• Cách 2 là cách ghi nốt qua nút T (tex) trên thanh công cụ

       Vào Window - Palette chọn thanh Graphic. Dùng mouse click vào nút có ô chữ T (tex) để chuyển chế độ ghi chữ. Khi dùng mouse click lên bất kỳ vùng nào trên trang viết nhạc, sẽ có một hình chử nhật chứa một dấu nháy. Đây là nơi ta nhập lời bài hát. Dưới góc phải của khung chử nhật có một điểm vuông, khi muốn nới rộng khoảng cách câu , ta click vào điểm vuông ấy giữ chuột và rê kéo rộng ra.
Sau khi nhập đủ lời ( tựa bài, tác giả, điệu ,sắc thái, lời ca ứng với từng dòng nhạc...) Các bạn có thể thay đổi font, size của chử bàng cách tô khối rồi vào menu Text ( Khi ở chế đọ ghi văn bản, menu Text sẽ hiện ra thay cho Notes) chọn Font để điều chỉnh. Khi nhập lời bạn không cần phải đặt trước đúng vị trí, ta có nhập bất cứ đâu trong vùng làm việc, sau khi đã định dạng, điều chỉnh xong, ta thoát chế độ đánh văn bản bằng cách chọn công cụ mũi tên ( phím A ), bấm chuột vào trong câu muốn điều chỉnh, giữ chuột trái và rê đến vị trí ta muốn đặt chúng.
Đó với lời bài hát, thông thường khi nhập vào sẽ không chính xác vị trí giữa lời và nốt nhạc. Không sao, các bạn kéo chúng xuống nằm dưới đúng dòng nhạc , chử đầu tiên nên dặt ngay vị trí của nốt đầu tiên, chọn lại công cụ nhập văn bản ( T ) trên thanh Grapic. Click vào ngay chử đầu của câu hát (lời) muốn chỉnh sửa. Lúc này hộp nhập văn bản sẽ xuất hiện bao hàng chử vào trong khung, thông thường ta nhập vào ngắn hơn so với dòng nhạc, nên các bạn click vào nút vuông phía dưới để nới rộng ra bằng với khuôn nhạc, sau đó ta dùng chuôt đặt dấu nhắc vào trong ô chử rồi dùng Phím Spacebar (khoảng trắng) điểu điều chỉnh như trong word. để di chuyển dấu nháy trong vùng văn bản các bạn có thể dùng phím mũi tên để điều chỉnh qua lại.


Thông thường khi tên bài hát, tên tác giả tôi dùng T (text), còn ghi lời ca tôi sử dụng L (lyrice)
Như vậy về cơ bản chúng ta đã tìm hiêu xong việc ghi một ca khúc trên phần mềm Encore 4.5.3. đây chỉ là những chia sẽ cơ bản và giản đơn để các bạn có thể ghi lại một ca khúc trên máy tính. Phần mềm Encore còn rất nhiều tính năng hay có thời gian các bạn nên tìm hiểu thêm. Chúc các bạn thành công.